Türkiye tarihindeki ilk Anarko-Feminist metin!

Türkiye tarihindeki ilk Anarko-Feminist metin!

- Zevcelik ve validelik tabiatın emri ve mukaddes vazife değildir.
- Mecburiyet-i askeriye kaldırılmalı, evlatlar vatana hibe edilmemelidir.
- Ahlaki ve milli iman kadının hürriyetine değil, içtimai muvazene için vasıta haline getirilmesine muavenet eder.
- Irki milliyetçilik vatanperverlik değildir.
- Tek fırkalı nizamda siyasi haklar meclise girme ve rey verme hakkıyla elde edilemez.
- Maarif, vatan ve milletten ziyade, şahsi hürriyet ve iradeye katkıda bulunmalıdır.

Nezihe Muhiddin önderliğinde 1923 yılında Kadınlar Halk Fırkası adı altında açılmak istenen partiye, kadınların seçilme hakkı olmaması gerekçesiyle izin verilmeyince, Türk Kadın Birliği adı altında örgütlenmiştir ve 16 Temmuz 1925- 1 Ağustos 1927 tarihleri arasında, Türk Kadın Yolu dergisini yayınlamıştır.

Yukarıdaki risale, derginin 6 Ağustos 1925 tarihli dördüncü sayısının arasında bulunmuştur. Kendine Çete-i Nisvan adını veren bir grup kadın tarafından, derginin devletçi, milliyetçi, militarist ve ahlakçı duruşunu eleştirilmek üzere, satılmadan önce derginin arasına konduğu tahmin edilmektedir. Bu belgeye kütüphanelerdeki kopyalarda rastlanmadıysa da, bir efemera müzayedesinde alınan iki kopyanın arasında bulunması, bu tahmini destelemektedir.

Bu belge, Osmanlı kadın tarihi yazımında çığır açıcı niteliktedir. Umarız Çete-i Nisvan’a dair daha fazla belgeye ulaşmak ve bu anarko-feminist hareketi su yüzüne çıkartmak mümkün olur.

Kaynakça

Zihnioğlu, Yaprak. Kadınsız İnkilap, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın Birliği. Metis Yayınları, İstanbul, 2003.
Çakır, Serpil. Osmanlı Kadın Hareketi. Metis Yayınları, İstanbul, 2010.

Yeni Harflerle Kadın Yolu/ Türk Kadın Yolu (1925 – 1927), Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı 20. Yıl Özel Yayını, İstanbul, 2009